Van wol tot bol: wol verven

Dit jaar volg ik bij Marieke Verschelling van Wolhalla in Culemborg een hele leuke cursus: van Wol tot Bol! We hebben al een schaap geschoren zien worden, een vacht gesorteerd, de vacht gewassen, de wol gedroogd én de wol gekaard. De verslagjes van de eerste dag en van de tweede dag kun je al lezen.

Persoonlijk

Deze derde dag was voor mij een rare. Het was én heel warm én ik was heel verdrietig. Er was een vriend van vroeger overleden, waar ’s avonds een condoleance van was en de ochtend erna de uitvaart. Iemand van 43 jaar begraven, na een heel kort ziekbed, is confronterend en super verdrietig. Een dagje ontspannen had ik aan de ene kant zin in, maar vond ik aan de andere kant ook lastig: ik was er met m’n hoofd duidelijk helemaal niet bij.

Daarom zoek ik voor deze blogpost ook gewoon nog wat algemene informatie bij elkaar. Ter compensatie van missende foto’s en vrolijkheid 😉

Natuurlijke materialen

Het is voor mij belangrijk om zo vriendelijk mogelijk om te gaan met de natuur. Dat lukt lang niet altijd, ook met haken niet. De keuze tussen materialen blijft heel lastig: schapen kunnen leed hebben, acryl laat microplastics achter, katoen kost veel water….

Gelukkig hebben we daar bij deze cursus geen last van: we werken met natuurlijke materialen en dat is ook al zo goed voor de ziel. Alles is zo lokaal mogelijk ook: de vachten waarmee we werken komen van de boerderij waarop de cursus gegeven wordt.

Wol voorbereiden om te kunnen verven

Je kunt wol met veel verschillende materialen verven. Om de wol geschikt te maken om te verven, moet je het eerst een tijd in een bad met aluin doen. Je hebt daarvoor een grote pan nodig, een houten pollepel, water, de gekaarde wol, een thermometer en de aluin. Tot hoe warm je moet verwarmen, hoeveel aluin er bij moet per hoeveel gram wol en hoe lang het erin moet liggen, verschilt per wolsoort en per verfsoort, daar is in zijn algemeenheid niet zoveel over te zeggen naar ik begreep.

Het is bij het opwarmen van het water belangrijk dat je de wol niet teveel laat “schrikken”. Dus als je kampertemperatuur 20 graden is, gooi je de wol liever niet ineens in 90 graden. Dat is niet goed voor de vezels. Beter gooi je de wol in het water bij 20 graden en laat je het dan “mee” opwarmen.

Materialen waarmee je wol kunt verven

Je kunt wol bijvoorbeeld verven met uienschillen, dan krijgt de wol een gele kleur. Ook kun je met mekrap verven, dan krijg je een zalmoranje kleur. Als je van walnoten houdt, kun je de doppen bewaren, daarmee verf je je wol bruin. Als je indigo gebruikt, wordt het blauw. Voor een groen verfbad, kun je bijvoorbeeld brandnetels gebruiken.

Je kunt heel veel experimenteren met verfbaden voor wol. Er staat ook super veel informatie op internet, en de meningen over hoe je het “moet” doen lopen enorm uit een. Ik denk dat je dit vooral ook als een soort spel moet zien, waar je steeds iets beter in wordt!

Voor het beitsen wordt meestal aluin (kaliumaluminiumsulfaat) gebruikt, wat de verf helpt hechten aan de wolvezels. De hoeveelheden zijn indicatief en kunnen variëren afhankelijk van de gewenste kleurintensiteit.

Materiaal	Voorbehandeling	Benodigde Hoeveelheid	Resulterende Kleur	Extra Opmerkingen
Meekrap (Rubia tinctorum)	Beitsen met aluin	50-100% van het wolgewicht	Rood tot oranjerood	Eén van de kleurechte plantaardige verfstoffen. Wortels gebruiken voor het beste resultaat.
Walnootschillen	Geen beits nodig	200% van het wolgewicht	Bruin tot donkerbruin	Verzamel groene buitenschillen van walnoten in de herfst.
Uienschillen	Beitsen met aluin	100% van het wolgewicht	Geel tot oranje	Zowel gele als rode uienschillen werken, maar geven verschillende tinten.
Indigo (Indigofera tinctoria)	Fermentatieproces nodig	25-50% van het wolgewicht	Blauw in verschillende tinten	Vereist een speciaal kuipverfproces met een reductiemiddel zoals natriumdithioniet.
Avocadoschillen en -pitten	Licht beitsen met aluin	200% van het wolgewicht	Zacht roze tot zalm	Verrassend resultaat van een keukenbijproduct.
Berkenblad	Beitsen met aluin	100% van het wolgewicht	Lichtgeel	Verzamel de bladeren in het voorjaar voor het beste resultaat.
Cochenille (schildluis)	Beitsen met aluin	5-10% van het wolgewicht	Fel rozerood tot paars	Een dierlijke kleurstof van hoge kwaliteit, maar relatief duur.
Brandnetel	Beitsen met aluin	100-200% van het wolgewicht	Geelgroen tot olijfgroen	Gebruik handschoenen bij het verzamelen!
Rode kool	Beitsen met aluin	150% van het wolgewicht	Blauwpaars	De kleur is niet erg lichtecht en vervaagt na verloop van tijd.
Kamille	Beitsen met aluin	100% van het wolgewicht	Lichtgeel	Gebruik de bloemen voor het beste resultaat.
Kurkuma	Beitsen met aluin	25-50% van het wolgewicht	Helder geel	Geeft een zeer levendige kleur, maar is niet zeer lichtecht.
Eikenschors	Beitsen met ijzersulfaat	100% van het wolgewicht	Tan tot bruin	Bevat veel tannine wat zorgt voor duurzame kleuren.

De wol verven

Als de wol is voorbereid met de aluin en je je plantmateriaal hebt verzameld, kun je de wol gaan verven. Het ligt weer aan het materiaal en de wolsoort hoe dat precies moet, maar belangrijk is in ieder geval dat je alle wol die je voor één project wilt gebruiken, in één keer verft. Het verfbad is bij wol altijd belangrijk, maar bij zelfgemaakte ingrediënten loop je nog meer risico op kleurverschillen als je meerdere verfbaden gebruikt. Dat hoeft niet erg te zijn, als je er bijvoorbeeld mee gaat vilten, maar als je een trui wilt maken in een effen kleur, dan is het fijn als het allemaal dezelfde kleur.

---

Wil je je resultaat showen? Of kom je er niet uit? Word lid van de gratis gezellige Een Mooi Gebaar Groepspagina op Facebook en stel je vraag aan meer dan 12.000 enthousiaste haaksters!

---

Andere Blogs over mijn leven