De vraag of haken als kunst beschouwd kan worden, is een fascinerende discussie over de grenzen tussen ambacht en kunst. Haken is een eeuwenoud handwerk, een echt ‘ouderwets’ ambacht.
In deze blog tracht ik een antwoord te geven op de vraag of haken kunst is en vergelijk ik haken met andere handwerkambachten en kunstvormen om een beter begrip te krijgen van de artistieke waarde van deze heerlijke, verslavende ambachtelijke bezigheid.
Het ambacht haken
Haken is een ambachtelijke activiteit waarbij garen en één haaknaald worden gebruikt om lussen te creëren en te verbinden.
Traditioneel gezien wordt haken geassocieerd met het maken van dekens, kleding en huishoudelijke items, maar het haken heeft zich geëvolueerd tot een veelzijdige kunstvorm. Haakwerk kan variëren van eenvoudige patronen tot ingewikkelde ontwerpen, met een breed scala aan kleuren en texturen. Het vereist geduld, vaardigheid en creativiteit om unieke en esthetisch aantrekkelijke stukken te produceren.
Naast dekens, kleding en home deco, worden ook veel knuffels, mandjes, amigurumi, versieringen, sjaals en mutsen gehaakt. Er is eigenlijk maar weinig dat je níet kunt haken.
Vergelijking met andere handwerkambachten
Om de artistieke waarde van haken beter te kunnen begrijpen en plaatsen, moeten we het vergelijken met andere handwerkambachten. Borduren, breien en naaien zijn enkele voorbeelden van traditionele handwerken die zeker óók creatieve expressie mogelijk maken.
Wat haken, in mijn ogen, onderscheidt, is de eenvoudige mogelijkheid om driedimensionale structuren te creëren, zoals amigurumi (gehaakte knuffels) en sculpturale haakwerken.
De vrijheid om met vorm en textuur te experimenteren maakt haken tot een uniek ambacht binnen het spectrum van handwerk.
Haken als kunstvorm
Volgens Wikipedia is kunst:
“Er bestaat geen algemeen geaccepteerde definitie van kunst.[3] Wat wel en niet onder ‘kunst’ wordt verstaan is onderwerp van voortdurende controverse. […] Kunst is de bewuste creatie van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeelding. Het omvat een breed scala aan menselijke activiteiten, waaronder schilderen, tekenen, grafiek, beeldhouwen, moderne mediakunst, theater, dans, muziek en zang, fotografie, film, architectuur, literatuur en poëzie.”
Wikipedia – https://nl.wikipedia.org/wiki/Kunst
Zonder algemeen geaccepteerde definitie van kunst, is het moeilijk om te bepalen of haken een kunstvorm ís.
Het idee van haken als kunstvorm krijgt steun van de groeiende gemeenschap van hedendaagse haakartiesten die hun creativiteit uiten door middel van innovatieve projecten.
Kunstenaars gebruiken haakwerk als medium om politieke boodschappen over te brengen, emoties uit te drukken en sociale kwesties aan te kaarten.
Installaties en textiele kunstwerken met haaktechnieken laten zien dat haken de grenzen van traditioneel handwerk overschrijdt en de wereld van hedendaagse kunst betreedt.
Vergelijking met andere kunstvormen
Om de artistieke waarde van haken verder te benadrukken, is het interessant om het te vergelijken met andere kunstvormen. Zoals schilderen, beeldhouwen en fotografie, biedt haken een unieke benadering van creatieve expressie.
Het tactiele karakter van haakwerk voegt een extra dimensie toe aan de artistieke ervaring, waarbij de kunstenaar niet alleen visuele, maar ook tastbare schoonheid creëert.
Ik denk dat je overeenkomsten én verschillen kunt vinden tussen alle kunstvormen. Wat is zelf héérlijk vindt aan haken is de afwisseling: je kunt een patroon volgen of je eigen ding doen, je kunt iets heel groots en lomps maken of iets microhaken, je kunt een poppetje/deken/kledingsstuk/etc haken én je kunt óók als beginner al hele toffe dingen maken.
Ik -vermoed- dat dat met elke kunstvorm zo is: beeldhouwers kunnen verschillende materialen kiezen en daar ook grote of kleine dingen mee maken, schilders kunnen met veel verschillende verfsoorten héél veel verschillende stijlen schilderen en ook mensen die breien of borduren kunnen héél kunstzinnig bezig zijn.
Wat vinden jullie?
In de Facebookgroepspagina vroeg ik om jullie mening: is Haken kunst?
234 mensen stemden: 46% (N = 108) op “Haken is handwerken, je kunt er wel mooie dingen mee maken”, 27% (N = 61) stemden op “Ja”, slechts 2% op nee en de rest op andere dingen.
Er kwamen leuke opmerkingen voorbij, zoals:
Conclusie
Is haken kunst?
Het antwoord lijkt te liggen in de erkenning van haken als een veelzijdige en expressieve kunstvorm. Terwijl het ambachtelijke aspect van haken niet mag worden onderschat, overstijgen hedendaagse haakartiesten de traditionele grenzen en maken ze kunstwerken die een diepgaande impact hebben.
Haken verdient een plek in het brede spectrum van creatieve expressie, en het debat over de artistieke waarde ervan zal ongetwijfeld blijven evolueren naarmate meer kunstenaars hun grenzen verleggen en nieuwe mogelijkheden verkennen.
Volg mij op Social Media voor nog meer leuke haakpatronen:
Creatieve, enthousiaste en lieve Iris van Meer is het gezicht achter Een Mooi Gebaar en vertaalt, ontwerpt en deelt meer dan duizend haakpatronen met jullie op dit stukje internet.
Mijn verhaal, over hoe ik van onhandige knutselaar toch nog creatieve ondernemer ben geworden, lees je hier: Mijn Verhaal
Als je contact met Iris wil opnemen, ga je naar de contactpagina
Lida
Friday 16th of February 2024
Dankjewel voor dit schrijven en de drie filmpjes over drie heel verschillende kunstenaars, kunstvormen van textiel kunnen prachtig zijn en helemaal als je er in mag,