Hoe maak je een rits in een gehaakt vest?
Op deze pagina leg ik uit hoe je een rits kunt maken in een gehaakt vest.
Je haakt eerst een oppervlakte lossenketting op beide zijden van de rits. Daarna haak je de rits met de laatste toer van de boord aan het vest vast. Doordat de oppervlakte lossen en de boord dan in dezelfde “richting” liggen, komt de rits mooi plat in het haakwerk te liggen. Klinkt ingewikkeld? Valt mee hoor! Lees rustig stap voor stap wat je moet doen en kijk naar de foto’s.
Wat heb je nodig voor het maken van een rits in een haakpatroon?
Je hebt voor het maken van een rits in een haakpatroon een aantal dingen nodig:
- Haaknaald in de maat van je project
- Kleinere haaknaald (0,5-2 mm kleiner)
- Garen in de kleur van je vest/boord
- Rits
- Stopnaald
- Schaar
- Optioneel: dunner garen in de kleur van je vest/rits
- Optioneel: steekmarkeerders
- Optioneel: meetlint
Je maakt eerst het vest af, tot en met de op-een-na-laatste toer van de boord. Als het vestpatroon geen boord heeft, wordt het lastig om een rits te plaatsen, omdat je dan geen steken hebt om de rits aan vast te maken.
Neem rustig de tijd voor het lezen van deze tutorial én voor het inzetten van je rits. Het is niet moeilijk, maar wel even wat gepriegel, dus als je haast, frustreert dat. Het kost mij ongeveer anderhalf uur om een rits van 40 centimeter in te zetten, inclusief het haken van de boordtoer.
Maak kennis met een rits
Een rits bestaat uit verschillende onderdelen. De belangrijkste onderdelen voor het inhaken van de rits zijn de “tape” of ritsband en de “retaining box” aan de onderkant. Een belangrijk ding om op te letten bij het kopen van de rits is hoe breed de tanden en de “slider” zijn: als die breed zijn, of als je met heel pluizig garen werkt, kan het zijn dat het garen ín de tandjes terecht komt, en dat wil je niet. Ook is de verhouding best belangrijk: een super smal ritsje in een haakwerk met naald 7mm is minder mooi dan een smal ritsje in een haakwerk met haaknaald 3mm.
Stap 1: opmeten of op ’t oog
Je kunt op twee manieren de rits in je vest maken. De eerste manier is met een meetlint. Je meet dan het gemiddelde aantal steken per centimeter. Vervolgens meet je de lengte van de rits en weet je dus hoeveel steken er op de rits netjes verdeeld moeten worden. Stel dat je 5 steken per 10 centimeter hebt, en een rits van 30 centimeter. Dan teken je netjes verdeeld 15 stipjes op één zijde van de ritsband en haak je vervolgens op je rits 15 oppervlakte lossen.
In bovenstaande foto zie je dat er ongeveer 7 steken in 5 centimeter passen. Nu kun je dus uitrekenen hoeveel steken je op de gehele rits nodig zult hebben.
Ik vind dit persoonlijk vrij veel gedoe, omdat je dan dus ook netjes moet aftekenen waar de steken moeten komen, en dat zeker op donkere ritsen, moeilijk te zien is.
Daarom gebruik ik zelf de tweede methode: gokken of het op het oog doen. Ik leg de rits naast mijn haakwerk en kijk steeds erg goed waar de volgende steek moet komen. Haakwerk is voor mij niet zo mathematisch en de steken zijn ook niet altijd overal precies even groot, zeker met wat dikker of onregelmatiger garen, dus de meet-methode werkt voor mij minder lekker. Ik doe een steekmarkeerder door de onderste steek, zodat ik steeds mijn referentiepunt hetzelfde hou.
Je begint met één kant van de ritsband. Voor het lekkere houvast kun je de rits wel gewoon in elkaar laten zitten. De tweede maak je straks zo symmetrisch mogelijk aan de eerste.
Stap 2: Oppervlakte lossen haken
Als je bepaald hebt of je van team-opmeet of team-op-’t-oog bent, kun je aan het daadwerkelijke haken beginnen. Je pakt idealiter wat dunner garen dan waar je je project van gemaakt hebt, maar wel in dezelfde kleur. Ik kies voor een bolletje katoen van 125 meter op 50 gram, dat haakt lekker en is stevig (en komt in heel veel kleuren!). Je pakt ook een kleinere haaknaald, zodat je makkelijker door de ritsband heen kunt prikken. Prik steeds ongeveer in het midden van de ritsband en begin direct boven de “retaining box”. Ik ben rechtshandig en begin dus met de rechterkant van de haaknaald omdat ik van rechts naar links haak. Als je linkshandig bent, draai je het om.
Je maakt een schuiflus. (Zie foto boven)
Steek de haaknaald van voor naar achteren vlak boven het plastic van de “retaining box”, ongeveer in het midden van de ritsband, door de ritsband heen en haal dan de een schuiflus door naar voren.
De draad blijft aan de achterkant, daar sla je ‘m steeds om de haaknaald heen. Dan kijk je waar je volgende stipje staat, of legt de rits naast het haakwerk met de steekmarkeerder om te kijken waar de volgende steek moet komen.
Dan steek je weer je haaknaald van voor naar achteren door het haakwerk en trekt een lusje op. Deze lusjes moeten niet te strak op de ritsband komen te liggen, dan gaat het trekken.
Evalueer hier even hoe het gaat. Gaat je werk trekken? Splijt de draad? Dan trek je waarschijnlijk te hard, of heb je een te kleine haaknaald. Zoals je in bovenstaande foto kunt zien, worden de steken op de rits wel kleiner/subtieler, maar zijn ze wel even lang. Dat is ook de bedoeling! Een grotere haaknaald wil vaak niet lekker door de ritsband heen gedrukt omdat grote haaknaalden minder scherp zijn, maar je wilt wel ongeveer dezelfde lengte van de steken bereiken.
Je maakt de lossenketting zo hoog als de rits, steeds controlerend of je aantal steken nog mooi symmetrisch lopen met het aantal steken op je vest. Zorg ervoor dat je niet gaat “slingeren” over de rits, maar mooi in het midden van de ritsband blijft. Ik doe door elke 10e losse een steekmarkeerder met de overeenkomende steek op het vest. Zo weet ik zeker dat ik goed blijf gaan en komt de rits ook aan het vest vast te zitten tijdelijk.
Aan het einde van de rits haak je nog één losse over de bovenkant van de rits heen.
Daarna haak je nog een losse, knipt de draad door en trekt stevig aan.
Stap 3: Begin van de boord
Begin de boord zoals in het patroon staat aangegeven. Ik denk dat deze manier van een rits inzetten het beste werkt met vasten, en minder mooi wordt met stokjes, maar daar kun je mee experimenteren. Ik ken sowieso niet veel vest patronen met een toer stokjes als laatste rand, dus wellicht is dit een niet-voorkomend-probleem 😉
Je begint de boord tot je bij het stuk bent aangekomen waar je rits in komt. Je haakt de boord gewoon met de aangegeven haaknaald van het patroon!
In het voorbeeld patroon gaat de laatste toer van de boord door alleen de achterste lussen.
Ik steek daartoe mijn haaknaald eerst door de achterste lus van de volgende vaste en daarna onder beide lussen van de laatstgehaakte losse om de ritsband heen. (Dus niet de losse die je haakte om af te hechten. Die heb je strak aangetrokken). In de foto boven zie je de stopnaald het goede “weggetje” aangeven voor je haaknaald.
Daarna sla je de draad om en haalt een lusje op, door zowel de ritsband lossenketting heen, als door de boord. Je hebt nu 2 lusjes op de naald.
Sla de draad om en haal door beide lusjes heen. Je hebt nu eigenlijk gewoon een vaste gehaakt, maar dan niet alleen door de boord heen, maar ook door de rits.
Nu steek je de haaknaald door de volgende steek van de boord en door beide lussen van de volgende losse op de ritsband (zie foto boven). Je slaat de draad op en haalt een lusje op. Je hebt nu 2 lusjes op de haaknaald. Sla de draad om en haal door beide lusjes heen.
Op deze manier ga je door, helemaal naar beneden langs de rits. Soms lukt het niet goed om de dikkere haaknaald onder de lossenketting op de rits door te krijgen. Gebruik dan even de kleinere haaknaald erbij om dat voor elkaar te krijgen, maar gebruik zeker de goede haaknaaldmaat om de steken van de boord mee te doen! De steekmarkeerders verwijder je steeds als je erbij bent aangekomen. Heb je een steek over of tekort op de boord als je bij de steekmarkeerder bent aangekomen? Haal dan 10 steken uit en probeer het opnieuw.
Haak de boord vervolgens gewoon verder af als de lossenketting op de rits “op” is. Je haakt door tot waar de volgende rits begint.
Stap 4: Andere ritsband klaarmaken
Als de ene helft van de rits op deze manier naar wens is, kun je de andere ritsband op dezelfde manier “behandelen”. Je stopt dus even met het haken van de boord en maakt eerst de andere ritshelft klaar. Haak ook daar weer van beneden naar boven, in het midden van de ritsband, evenveel oppervlakte lossen als er steken op het evenlange stuk van het vest passen.
Ik kies ervoor om de andere ritsband te spiegelen aan de eerste ritsband. Ik kijk dus niet naar de steken aan deze kant van het vest, maar draai steeds de rits even om om te kijken waar de volgende steek moet komen. Experimenteer zelf wat je prettiger vindt werken, het kan ook op dezelfde manier als bij de eerste ritsband.
Nu komt een belangrijk moment: het plaatsen van de andere ritsband. Ik heb daarvoor mijn rits in elkaar geritst, en weer steekmarkeerders gedaan om de 10 steken, zodat ik zeker wist dat het zou gaan passen. Pas toen het allemaal naar tevredenheid lag, ben ik verder gegaan met de boord.
Nu haak je de boord weer verder en maakt de tweede ritsband er op dezelfde manier aan vast.
Als alles naar wens is kun je alle draadjes wegwerken en genieten van je nieuwe project!
